ISABEL ZENDAL

ISABEL ZENDAL

A primeira enfermeira en misión humanitaria da historia.

A misión da Real Expedición Filantrópica da Vacina era levar a vacina contra a varíola a todo o Imperio español. Comandado polo cirurxián real Francisco Javier de Balmis e Berenguer, salvou millóns de persoas en todo o mundo e permanece nos anais da historia como unha das viaxes máis memorables da Humanidade. A primeira expedición humanitaria universal coñecida tivo entre os seus participantes só unha muller, á que a Organización Mundial da Saúde recoñeceu como a primeira enfermeira en misión humanitaria da nosa historia. No meu anterior artigo sobre a Expedición Balmis non recibiu a importancia que merecía. Chamábase Isabel Zendal e merece as súas propias Historias da Historia. 

Como é habitual, o azar e a necesidade levaron a Isabel á Expedición Balmis, xa que non se contemplaba a participación dunha muller na viaxe.

Para transportar as vacinas a territorios de ultramar, Francisco Javier de Balmis tivo unha idea brillante e disparatada: utilizar unha cadea humana de seres vivos como portadores dos mesmos. Balmis levou a cinco nenos orfos en Madrid para levar a vacina á Coruña, pero durante a viaxe un deles morreu. Balmis deuse conta de que a Royal Vaccine Philanthropic Expedition necesitaba unha man feminina para coidar adecuadamente aos nenos durante a perigosa viaxe ás colonias de ultramar.

O 14 de outubro de 1803, mes e medio antes da saída da expedición do porto da Coruña, Balmis contratou a Isabel Zendal cun soldo de 3.000 reais, o mesmo que os seus compañeiros de enfermería. A súa función como enfermeira consistía en coidar dos pequenos portadores do virus da varíola, coidalos e educalos durante o traxecto. O 30 de novembro de 1803, a Real Expedición Filantrópica da Vacina partiu do porto da Coruña cara a territorios de ultramar, a bordo da corbeta María Pita, con 37 persoas, 22 delas nenos que recibirían os coidados da nosa heroína incluído o seu propio fillo.