jueves, 12 de mayo de 2022

Investigadores atopan microplásticos no sangue

Cada ano prodúcense toneladas de residuos plásticos e, a maioría, verténse ao medio ambiente. Isto provoca que os microplásticos, partículas de menos de cinco milímetros, estean presentes en todo o mundo.

Dende hai tempo, os investigadores coñecían a presenza de microplásticos no intestino e nos pulmóns. As persoas consumen este tipo de plásticos en bebidas, comidas ou ao respirar e calcúlase que, de media, as persoas consumen entre 0.1 e 0.5 gramos semanais destes residuos.

Sen embargo, científicos holandeses recentemente descubriron que estas partículas comenzan a estar presentes tamén no sangue das persoas. Descoñécense todavía os posibles efectos nocivos na saúde que poderían ter este tipo de residuos. 




Os catro tipos de polímeros identificados presentes no sangue son o tereftalato de polietileno, o polietileno, os polímeros de estireno e o polimetilacrilato. Estes polímeros empréganse na producción de botellas de bebidas, envase de alimentos ou fabricación das bolsas de plástico.

A pesar de non saber con certeza as repercusións na nosa saúde, un estudo demostra que os microplásticos poden adherirse ás membranas externas dos glóbulos vermellos, entorpecendo a súa función e limitando a cantidade de osíxeno que poden transportar. 

Agora, os investigadores reclaman medios para levar a cabo una investigación en profundidade sobre como pode afectar a presenza dos microplásticos dentro do corpo humano e previr posibles enfermedades.




domingo, 10 de abril de 2022

DÍA DA SAUDE, 7 DE ABRIL.

 Aquí tedes un educaplay moi divertido e educativo, co que podedes confirmar o que sabedes ou aprender como o medio ambiente inflúe na saúde e como o feito de que os seres humanos o contaminen , non só afecta a natureza e aos animais que viven nela, tamén afecta aos propios seres humanos, xa que contaminacións como a do aire afecta a súa calidade e inflúe na saúde pulmonar e sanguínea do corpo humano. E como a contaminación do aire, moitas outras. Por iso ao fazer este educaplay descubriredes máis

jueves, 7 de abril de 2022

O noso planeta, a nosa saúde

 O 7 de abril celébrase o Día Mundial da Saúde, en recoñecemento á saúde como un dereito básico e universal, así como en promover o acceso a unha atención sanitaria de calidade en todas as rexións do mundo, especialmente na poboación con escasos recursos. 




Na celebración desta efeméride elíxese anualmente unha temática en función das necesidades e suxestións realizadas polos Estados membros, tendo en conta as áreas sanitarias prioritarias.

Para o ano 2022 o tema central do Día Mundial da Saúde é "O noso planeta, a nosa saúde". A través desta campaña, convídase a persoas, comunidades, gobernos e diversas organizacións de todo o mundo a compartir información sobre as medidas a adoptar para protexer a nosa saúde e o noso planeta.

Porén, aspectos como a contaminación do aire, o saneamento inadecuado, a auga contaminada e o impacto do cambio climático constitúen ameazas ambientais para a saúde pública. Por iso hai que xerar unha resposta eficaz co apoio dos gobernos e da sociedade.

Acá vos deixo o un video imformativo.

      



Información optida de: Organización Mundial de la SaludWikipedia

A OMS celebra o día mundial da saúde este ano 2022 co lema:"O noso planeta, a nosa saúde"

Este próximo día 7 de abril de 2022, a OMS quere celebrar o día mundial da saúde, para recordarnos a situación na que estamos a vivir, tanto polo COVID-19, como polo gran aumento de cardiopatías e cancros e a contaminación que tamén inflúe nas nosas vidas, sobretodo de forma negativa (xa que provoca numerosas enfermidades respiratorias). 
Pese a que a pandemia axudóunos a demostrar a inmensa capacidade ciéntífica actual, non nos podemos olvidar de que tamén evidenciou as grandes diferenzas que sofren todos os países do mundo con menos recursos e desenvolvemento. Lugares como África, zonas de Asia máis pobres, algunhos lugares da América Latina .... non poseen tantos recursos como os máis desenvolvidos, o que provoca que non toda a poboación poida ser vacinada completamente, dificultando así o control desta enfermidade.



Reflexión:
Grazas á crecente concienciación da xuventude sobre este tema, estos problemas poderán acadar unha posible solución dentro dunhos anos, actualmente debemos abrir os ollos e darnos conta do que estamos a facer como sociedade e de cómo debemos xestionar a situación actual para poder achegarnos a un futuro limpo, sostible, san e sen contaminación!



Día Mundial da Saúde 2022

O 7 de abril celébrase o Día Mundial da Saúde, en recoñecemento da saúde como un dereito básico e universal, así como fomentar o acceso á atención sanitaria de calidade en todas as rexións do mundo, especialmente na poboación de escasos recursos.

Este ano celébrase baixo o lema de "O noso planeta, a nosa saúde"

Día Mundial da Saúde de 2022 - paho

- Como se orixinou?

No ano 1948 a Asemblea Mundial da Saúde proclamou o 7 de abril como Día Mundial da Saúde. Esta data foi escollida en conmemoración á fundación da Organización Mundial da Saúde (OMS), para xerar conciencia sobre as enfermidades mortais mundiais e fomentar hábitos sans nas persoas. A celebración deste día internacional leva a cabo desde o 7 de abril de 1950. 

- Obxectivos

Preténdese fomentar un movemento orientado a crear sociedades baseadas no benestar.

Con todo, aspectos tales como a contaminación atmosférica, o saneamento inadecuado, a auga contaminada e o impacto do cambio climático constitúen ameazas ambientais na saúde pública.

Para finalizar, déixovos un pequeno vídeo que fala do cambio climático e a saúde:



Fontes consultadas:

- diainternacionalde

- paho

martes, 5 de abril de 2022

O noso Planeta, a nosa Saúde!

O NOSO PLANETA, A NOSA SAÚDE

Como xurdiu o Día Mundial da Saúde?

Cando se formou a Organización das Nacións Unidas (ONU), tomáronse diferentes decisións. Un deles foi crear unha organización dedicada á promoción e coidado da saúde a nivel global. Así nace a Organización Mundial da Saúde, nacida o 7 de abril de 1948. Foi por decisión interna a instauración deste día. Con ela, buscaron educar á xente sobre algo tan importante como é a saúde.

Comparto esta canción de Michael Jackson, que revindica un mellor mundo para todos...





Que obxectivos se perseguen coa celebración deste evento?

Dende a OMS traballamos para mellorar a saúde física e mental das persoas en todos os países. Fan especial fincapé na importante necesidade de que todas as nacións establezan sistemas relacionados coa prevención, conservación e restauración da saúde.
Sen ter en conta o compromiso de todas as partes coa mellora dos sistemas sanitarios, os obxectivos non se conseguirán. Hai que aumentar os investimentos en sanidade pública, se non, non sería posible que a poboación se enfronte a serios riscos. Entre eles están epidemias, catástrofes naturais, accidentes ou problemas relacionados coa nutrición en todo o mundo.

Non podemos esquecer a saúde mental, onde a psicoloxía xoga un papel moi importante. E claro que a nutrición é básica, unha alimentación saudable variada e rica en nutrientes axúdanos a previr enfermidades cardiovasculares, principalmente. Que os fumadores deixen de fumar é outra das accións a seguir en todo o planeta. Tamén é moi importante previr as enfermidades de transmisión sexual e hai que estudar a fondo os posibles problemas a este respecto.


Coa celebración do Día Mundial da Saúde tamén se buscan outros obxectivos ademais dos mencionados. O obxectivo é dar a coñecer e dar a coñecer o importante traballo e obxectivos da OMS, así como doutras organizacións sanitarias mundiais. Neste caso, destaca o papel de Xenebra como capital mundial en todo o relacionado coa mellora da saúde no mundo.


jueves, 17 de marzo de 2022

A calima chega a Esapaña


A calima chega a España: as cidades tinguidas de po sahariano

Trátase dun fenómeno ao que os canarios están máis habituados, pero é algo extraordinario en boa parte de España, incluída Asturias. 
Trátase da calima, causada polo vento arrastrado pola borrasca 'Celia', que ha traido po en suspensión procendente do deserto do Sahara. A Axencia Estatal de Meteoroloxía ( Aemet) define a calima como «a diminución da visibilidade pola presenza de partículas secas (en contraposición coa bruma ou néboa, compostas por partículas acuosas), deixando o ceo con tons ocres». O po en suspensión procedente do norte de África dá lugar a calima, choivas de barro e un empeoramento da calidade do aire. A Aemet tamén advertiu de que a intrusión continuará nos próximos días e será significativa, dando lugar a un empeoramento da calidade do aire. A calima vén acompañada dun «aire cálido», con temperaturas que superaron os 20 º C durante a madrugada no sueste peninsular e os 18 º C no Cantábrico oriental. Ao longo desta xornada, por exemplo, algunhas localidades do Principado de Asturias poderán superar os 22 graos, algo totalmente inusual para esta épocas do ano. Desde a Aemet aclaran que «a partir do mércores é probable que a borrasca comece a debilitarse a medida que se despraza cara ao leste».








martes, 8 de marzo de 2022

Feliz Día da Muller!

 

Este día 8 de marzo, Día Internacional da Muller, loitemos co lema " Igualdade de xénero hoxe para un mañá sostible" por todas as mulleres que hoxe se comprometen a buscar a igualdade e pelexar polos seus dereitos.

Este día conmemora a loita das mulleres pola sua participación íntegra na sociedade, e para celebralo os alumnos de 2º de bacharelato do colexio Padre Feijoo Zorelle queremos apoiar esta loita con unha imaxe que representa moitas das cualidades de todas as guerreiras do mundo. Dende a nosa nai, avoa, e todas as mulleres coas que nos relacionamos poseen estas características que as volven tan únicas. Esperamos que vos guste, e feliz 8 de Marzo!


Se queredes ver un pequeno video informativo sobre este día, podedes atopalo neste link.


martes, 22 de febrero de 2022

Coñeces como funciona o noso corpo?

Se crees que coñeces o noso sistema dixestivo e respiratorio resultarache doado realizar este test de 10 preguntas adecuado aos alumnos de 6 de primaria. Repasaras todos os contidos dunha forma interactiva e divertida. Espero que disfrutes do test.


As reservas da biosfera

 O Consello Internacional de Coordinación do Programa da UNESCO sobre o Home e a Biosfera, reunido en París do 27 ao 30 de maio, incorporou doce novos xacementos á súa Rede Mundial de Reservas da Biosfera, as denominadas “Mariñas Coruñesas” e Terras do Mandeo”. É dicir, que todo o territorio que rodea o municipio coruñés convértese nunha das 621 reservas repartidas polo noso Planeta, repartidas en 117 países. Xunto a esta nova reserva galega, dous xacementos máis: La Granja e El Espinar, na Serra de Gudarrama e Terras del Ebro en Cataluña, sitúan a España no segundo lugar do mundo para os países con máis reservas de biosfera.

As "reservas da biosfera", como a recentemente designada en Galicia  teñen como función, ademais da conservación e protección da biodiversidade, o desenvolvemento económico e humano destas áreas, a investigación, a educación e o intercambio de información entre as distintas reservas, que conforman unha rede global. Na Declaración de Madrid sobre o Programa MAB da UNESCO e sobre a Rede Mundial de Reservas da Biosfera, entre outros chamamentos, formulouse a seguinte petición: que "o potencial de actuación das reservas da biosfera para abordar cuestións emerxentes como a perda de coñecemento e diversidade cultural, demografía, perda de terras cultivables, cambio climático, biodiversidade e desenvolvemento sostible; e, en particular, como lugares para investir e innovar, co obxectivo de mitigar o cambio climático e adaptarse a el, promovendo un maior uso das enerxías renovables en alternativas sostibles tanto no medio rural como urbano, ademais de incrementar e aproveitar os servizos e produtos ecosistémicos no desenvolvemento sostible para o benestar humano”.

Agora que a protección do medio ambiente non parece ser unha prioridade para moitos Gobernos e Administracións Públicas, confiamos en que este entusiasta proxecto permita poñer en valor e protexer o enorme potencial que ofrece esta marabillosa reserva da biosfera.



lunes, 21 de febrero de 2022

Coñeces ben as principais capas externas e internas da Terra?

Pensas que coñeces moito sobre as principais capas da Terra? Pois descúbreo con este pasapalabra sobre capas internas ou externas da Terra como a hidrosfera, atmosfera... Disfruta e aprende xogando!



viernes, 18 de febrero de 2022

Canto coñeces do medioambiente?

O medio ambiente é o conxunto de compoñentes físicos, químicos, biolóxicos e sociais capces de causar efectos directos ou indirectos, nun plazo corto ou largo, sobre os seres vivos e as actividades humanas. A humanidade interactúa intensamente co seu medio ambiente, xa que a nosa existencia depende totalmente de él.

Neste pequeno test, apto para todas as edades, podes pór a proba os teus coñecementos sobre o medio ambiente:


CURIOSIDADES PARA TODOS!

 

Aquí vos deixo un educaplay, inspirado en que os nenos e nenas de primaria aprendan máis cousas de bioloxía e se divirtan ao mesmo tempo.
tamén sirve para os maiores, xa que nunca esta de máis saber canto domina un sobre o tema.

O xogo consiste en salva ao sapo, acertando as respostas.


Canto sabes da dinámica externa da Terra e do relevo?

Os axentes xeolóxicos externos son sistemas fluidos, formados por auga, xeo e aire en movemento que realizan os traballos de erosión, transporte e sedimentación a favor da diferenza de enerxía potencial existente entre os diversos lugares da Terra. 




A erosión é o proceso mediante o cal se produce un modelado característico do relevo, permitindo recoñecer os axentes xeolóxicos externos que actuaron nesa zona aínda que xa non están ahí. O transporte, sen embargo, é o desplazamento de sedimentos dende o lugar onde se produce a erosión ata onde se depositan. Por último, a sedimentación é o proceso no cal os sedimentos se depositan en determinadas zonas da superficie.

Despois de recordar o básico dos axentes xeolóxicos externos que modelan a superficie terrestre, proba esta actividade para comprobar o que sabes:





Se queres ampliar aínda máis os teus coñecementos; 




Personaxes do entroido en Ourense

 Neste xogo podes aprender a coñecer o entroido tradicional da provincia de Ourense.

Xoga e aprende!

ACTIVIDADE INTERACTIVA PARA QUE OS RAPACES DE PRIMARIA SE POÑAN A PROBA

 ACTIVIDADE INTERACTIVA PARA QUE OS RAPACES DE PRIMARIA SE POÑAN A PROBA


jueves, 17 de febrero de 2022

Valentina Tereshkova, a primeira muller en viaxar o espazo exterior

Tereshkova comezou a escola en 1945 á idade de oito anos, pero deixouna en 1953 e continuou a súa educación mediante cursos por correspondencia. A temperá idade interesouse polo paracaidismo, adestrándose no Aeroclub local. Fixo o seu primeiro salto aos 22 anos o 21 de maio de 1959, sendo aínda unha traballadora téxtil. Foi a súa experiencia en paracaidismo que a conduciu á súa selección como cosmonauta



Das máis de catrocentas candidatas, cinco foron seleccionadas: Tatiana Kutnetsova, que era egresada como piloto de caza do Instituto Aéreo de Moscova, Irina Soloviova, que era membro do equipo nacional de paracaidismo da Unión Soviética, Zhanna Yiorkina mestra de escola, Valentina Ponomariova experta paracaidista e Valentina Tereshkova.

Tereshkova foi considerada como unha candidata particularmente digna, en parte debido á súa orixe "proletaria", e porque o seu pai, o líder e sarxento de tanques Vladímir Tereshkov, foi un heroe de guerra​ que morreu en acción na Guerra de Inverno que se desenvolveu en Finlandia durante a Segunda Guerra Mundial, na área de Lemetti en Careli, nese momento Tereshkova tiña dous anos. Despois da súa misión, consultóuselle que podía facer a Unión Soviética para agradecerlle o seu servizo ao país, e Tereshkova pediu que o goberno buscase o lugar onde o seu pai morrera en acción. Tereshkova, Soloviova e Ponomariova foron as outras principais candidatas, e desenvolveuse un programa de misións que permitiría que dúas mulleres voasen ao espazo, en dous voos Vostok en días consecutivos en marzo ou abril de 1963.​ Tereshkova foi a primeira persoa civil en voar ao espazo, aínda que para unirse ao Corpo de Cosmonautas foi admitida honorariamente na Forza Aerea Sovietica.​ Así, o 16 de xuño de 1963 unha nave chamada Vostok 6 con Valentina Tereshkova como única tripulante foi lanzada con éxito ao espazo. Tras 48 voltas á terra e máis de 70 horas de voo, o 19 de xuño de 1963 Tereshkova abandonaba a cápsula de voo e terminaba o seu descenso en paracaídas desde 6.000 metros de altura ata poñer os pés en Karaganda, Casaquistán. Converteuse nunha lenda de aeronáutica espacial.Así, o 16 de xuño de 1963 unha nave chamada Vostok 6 con Valentina Tereshkova como única tripulante foi lanzada con éxito ao espazo. De maneira máis detallada, despois do exitoso lanzamento do Vostok 5 o 14 de xuño, Tereshkova comezou os preparativos finais para o seu propio voo. Despois dunha conta de dúas horas, o Vostok 6 foi posto en marcha sen erros, e Tereshkova converteuse na primeira muller en chegar ao espazo.​ O seu sinal de chamada neste voo era Chaika (Gaivota, ruso: Чайка), máis tarde conmemorado como o nome dun asteroide, 1671 Chaika.10​ Aínda que Tereshkova experimentou náuseas e malestar físico durante gran parte do voo, e dor no pescozo polo pesado do casco11​ orbitou a Terra 48 veces e estivo case tres días no espazo. Tereshkova tamén mantivo un rexistro de voo e tomou fotografías do horizonte, que serían utilizadas para identificar as capas de aerosol da atmosfera. Vostok 6 foi o voo final da misión Vostok, e foi lanzado dous días despois do Vostok 5, que conduciu a Valeri Bykovski a unha órbita similar durante cinco días, aterrando tres horas despois que Tereshkova. Serguéi Koroliov, director do programa espacial soviético, mostrou o seu descontento co comportamento de Tereshkova en órbita e non lle permitiu tomar o control manual da nave, tal e como estaba planeado.15​ O equipo de control de voo modificou o sistema (que estaba erroneamente programado para que a nave afástese da Terra, en lugar de achegarse) e Tereshkova puido regresar.Tras tres días, coa aterraxe no territorio de Altái o voo finalizou con éxito. Aínda que estaban previstos máis voos nos que participasen mulleres, pasaron 19 anos ata que outra muller, Svetlana Savítskaya, viaxase ao espazo. Ningunha das outras catro cosmonautas do grupo de Tereshkova viaxou ao espazo. Ela mesma era consciente desta situación e así o expresou na primeira entrevista que deu a un xornalista español en outubro de 1967.O 3 de novembro de 1963 contraeu matrimonio co cosmonauta Andrián Nikoláyev (1929-2004) e un ano máis tarde deu a luz á súa filla Yelena Andriánovna Nikoláyeva- Tereshkova (8 de xuño de 1964),18​ quen é agora doutora en medicina e que foi a primeira persoa nada de dous cosmonautas que saíran ao espazo.

Hipatia de Alejandría


Considérase a primeira cientifica da historia.  Hipatia foi unha filósofa e mestra da escola neoplatónica de Alexandría a comezos do século V. Destacou nos campos das matemáticas e a astronomía e foi membro e cabeza da mencionada escola que, entre outros avances –algúns fundamentais en xeometría ou algebra- impulsou no ambito da cosmología o heliocentrismo, desprazando á Terra do centro do universo. 
Construíu un planisferio celeste, deseñou un hidroscopio(instrumento que serve para pesar líquidos) e mellorou o uso do astrolabio.
Considéraselle unha mártir das ciencias, xa que faleceu a mans dun grupo cristián por defender as súas ideas.



Os dejo aquí un video donde os explicará quien es Hipatia.


viernes, 11 de febrero de 2022

Día Internacional da Muller e a Nena na Ciencia 2022

O Día Internacional da Muller e a Nena na Ciencia celébrase o 11 de febreiro. Foi proclamado en 2015 pola Asemblea Xeral das Nacións Unidas co fin de lograr o acceso e a participación plena e equitativa na ciencia para as mulleres e as nenas, ademais para lograr a igualdade de xénero e o empoderamento das mulleres e as nenas.
Este ano 2022 o tema é "Equidade, Diversidade e Inclusión: A auga únenos". A ciencia e a igualdade de xénero son fundamentais para o desenvolvemento sostible. Aínda así, as mulleres seguen atopando obstáculos no campo da ciencia: menos do 30% de investigadores científicos no mundo son mulleres.
Na asignatura de CCMA de 2ºBAC realizamos diversas entradas sobre mulleres científicas e as súas aportacións ao longo da historia. Nesta infografía recóllese estas actividades:

jueves, 10 de febrero de 2022

Elizabeth Blackburn e o seu estudo dos telómeros dos cromosomas

Elizabeth Helen Blackburn é unha bioquímica australiana, descubridora da telomerasa e gañadora do premio Nobel de Medicina en 2009. A teleromasa trátase dunha unha enzima que forma os telómeros durante a duplicación do ADN e que podería supoñer unha importante contribución á búsqueda dun tratamento contra o cancro. 

Estudou Bioquímica na Universidade de Melbourne e conseguiu o doctorado en bioloxía Molecular en 1975 pola Universidade de Cambridge. Blackburn comeza a estudiar os telómeros en 1975 e nove anos mais tarde, en 1984, descubre xunto a Carol Greider a enzima telomerasa, sendo capaces de aillala apenas un ano despois. 



É unha das primeiras bioquímicas que estudou os telómeros; os extremos dos cromosomas das células eucariotas, imprescindibles para a división celular e para manter a integridade e a estabilidade dos cromosomas.
A enzima telomerasa, a encargada de formar os telómeros durante a duplicación do ADN, é a encargada da vida das células. Canto menor sea a segregación de telomerasa, mais cortos serán os telómeros, ata que a división celular sexa imposible e as células acaben morrendo. 

Blackburn e Greider tamén descubriron que as células cancerosas, con todo, son capaces de seguir producindo maior cantidade de telomerasa, provocando a aparición de tumores. Este descubrimento pode contribuír a atopar substancias, métodos ou dianas eficaces para frear a segregación desta encima e así axudar no tratamento contra o cancro.



Nos últimos anos, Blackburn e os seus compañeiros estiveron investigando o efecto que ten o estrés sobre a telomerasa e os telómeros, con especial énfase na meditación de atención plena. Estes estudos suxiren que o estrés psicolóxico crónico pode acelerar o envellecemento a nivel celular. Ademais, atopouse que a violencia inflixida pola parella acurta a lonxitude dos telómeros en mulleres que sufriron abusos en comparación coas mulleres que nunca sufriron abusos, o que posiblemente causa unha peor saúde xeral e unha maior morbilidade nas mulleres que sufriron abusos.

Actualmente, Blackburn actualmente investiga os telómeros e a telomerasa en moitos organismos, desde fermentos ata células humanas. O laboratorio no que traballa céntrase no mantemento dos telómeros e como isto ten un impacto no envellecemento celular. Moitas enfermidades crónicas asociáronse co mantemento inadecuado destes telómeros, o que afecta a división celular, o ciclo e o crecemento deficiente. Á vangarda da investigación dos telómeros, o laboratorio de Blackburn actualmente investiga o impacto do mantemento limitado dos telómeros nas células mediante a alteración da encima telomerasa.







ISABEL ZENDAL

ISABEL ZENDAL


A primeira enfermeira en misión humanitaria da historia.

A misión da Real Expedición Filantrópica da Vacina era levar a vacina contra a varíola a todo o Imperio español. Comandado polo cirurxián real Francisco Javier de Balmis e Berenguer, salvou millóns de persoas en todo o mundo e permanece nos anais da historia como unha das viaxes máis memorables da Humanidade. A primeira expedición humanitaria universal coñecida tivo entre os seus participantes só unha muller, á que a Organización Mundial da Saúde recoñeceu como a primeira enfermeira en misión humanitaria da nosa historia. No meu anterior artigo sobre a Expedición Balmis non recibiu a importancia que merecía. Chamábase Isabel Zendal e merece as súas propias Historias da Historia. 







Como é habitual, o azar e a necesidade levaron a Isabel á Expedición Balmis, xa que non se contemplaba a participación dunha muller na viaxe.
Para transportar as vacinas a territorios de ultramar, Francisco Javier de Balmis tivo unha idea brillante e disparatada: utilizar unha cadea humana de seres vivos como portadores dos mesmos. Balmis levou a cinco nenos orfos en Madrid para levar a vacina á Coruña, pero durante a viaxe un deles morreu. Balmis deuse conta de que a Royal Vaccine Philanthropic Expedition necesitaba unha man feminina para coidar adecuadamente aos nenos durante a perigosa viaxe ás colonias de ultramar.

O 14 de outubro de 1803, mes e medio antes da saída da expedición do porto da Coruña, Balmis contratou a Isabel Zendal cun soldo de 3.000 reais, o mesmo que os seus compañeiros de enfermería. A súa función como enfermeira consistía en coidar dos pequenos portadores do virus da varíola, coidalos e educalos durante o traxecto. O 30 de novembro de 1803, a Real Expedición Filantrópica da Vacina partiu do porto da Coruña cara a territorios de ultramar, a bordo da corbeta María Pita, con 37 persoas, 22 delas nenos que recibirían os coidados da nosa heroína incluído o seu propio fillo.


Lise Meitner

Ao longo de toda a historia da ciencia, moitas mulleres foron  opacadas por homes ou polos seus maridos. Co paso do tempo fóiselles dando o mérito que merecen pero aínda hai moitas mulleres que non se coñecen.
Unha delas é a  austriaca  Lise  Meitner, cuxo campo era a física nuclear; o seu traballo e esforzo conduciu ao descubrimento da fisión nuclear, na que o núcleo do átomo divídese en dous. Isto abriu o camiño para a creación da bomba atómica. Tras mudarse a Berlín en 1907,  Meitner colaborou co químico  Otto  Hahn por varias décadas.

A pesar da súa investigación sobre a teoría atómica e a radioactividade e de achandar co seu descubrimento da obtención do punto de fisión o camiño a Otto Hahn, o feito de non aparecer como coautora foi esgrimido polo comité Nobel para outorgar só a Otto Hahn o premio Nobel de Química de 1944, excluíndo a Meitner. Con todo, recibiu o recoñecemento polas súas contribucións á física en 1966, cando lle foi concedido o Premio Enrico Fermi en Estados Unidos.
 Suxeriu a existencia da reacción en cadea, co que contribuíu ao desenvolvemento da bomba atómica. Con todo, estaba en contra de que se usasen os seus descubrimentos para a bomba atómica.

Na súa honra nomeouse « meitnerio» ao elemento químico 109.
                                                             

                                                           

viernes, 4 de febrero de 2022

Margarita Salas

 Margarita Salas Falgueras (Canero, Asturias, 30 de novembro de 1938 - Madrid, 7 de novembro de 2019). Científico e investigador bioquímico español. Doutor en Ciencias, licenciado en Química pola Universidade Complutense de Madrid en 1963.



Traballou con Alberto Sols, Severo Ochoa -en Estados Unidos, que dirixiría o seu traballo posdoutoral en 1964-1967 no Departamento de Bioquímica da Universidade de Nova York- e xunto co seu marido Eladio Viñuela impulsaron a investigación española dentro da campos da bioquímica e da bioloxía molecular. En 1967 volveu a España e de 1968 a 1992 foi profesora de Xenética Molecular na Facultade de Química da Universidade Complutense e dende 1974 traballa no Centro de Bioloxía Molecular "Severo Ochoa".

É membro das máis importantes sociedades e institutos científicos nacionais e internacionais, así como do consello editorial de principais publicacións científicas.

Margarita Salas é membro da Real Academia de Ciencias Exactas, Físicas e Naturais, da Real Academia Española e presidenta da Fundación Severo Ochoa. Durante os anos 1995-2003 dirixiu o Instituto de España, institución que coordina as Reais Academias.

En maio de 2007, converteuse na primeira muller española en formar parte da Academia Nacional de Ciencias dos Estados Unidos.

A súa actividade científica ascende a máis de 300 publicacións en revistas e libros internacionais e ten dirixido máis de 28 teses de doutoramento.

Segundo o Real decreto 1175/2008, concédeselle o título de Marquesa de Canero. Depositou un legado na Caixa das Letras do Instituto Cervantes que permaneceu gardado ata o 27 de xaneiro de 2018. Constaba de dous cadernos con apuntamentos sobre as súas investigacións no laboratorio de Severo Ochoa na Universidade de Nova York,

Recibiu o Premio ao Inventor Europeo 2019 da Oficina Europea de Patentes uns meses antes da súa morte en Madrid o 7 de novembro de 2019.

jueves, 3 de febrero de 2022

Inge Lehmann e a descontinuidade de Lehmann

A maioría das persoas saberán que o noso planeta está formado por diferentes capas: a cortiza, o manto (superior e inferior) e o núcleo (externo e interno). Sen embargo, poucos coñecen o nome de Inge Lehmann, quen descubriu a descontinuidade que separa o núcleo externo do núcleo interno.

Inge Lehman en 1932 - Wikipedia

Inge Lehmann (1888-1993) foi unha sismóloga e xeofísica dinamarquesa. En 1936, descubriu que a Terra ten un núcleo interno sólido dentro dun núcleo externo fluído. Antes diso, os científicos crían que o núcleo da Terra era unha única esfera derretida. Os sismólogos non eran quen de explicar as medidas das ondas sísmicas dos terremotos, que eran inconsistentes coa súa teoría. Lehmann analizou as medidas das ondas sísmicas, e chegou á conclusión de que a Terra tiña un núcleo sólido interno. Outros sismólogos puxeron a proba a súa teoría e aceptaron a explicación de Lehmann.
A chamada descontinuidade de Lehmann foi o seu maior descubrimento. Esta descontinuidade sísmica foi descuberta en 1936 e demostrou que existía un límite entre o que hoxe coñecemos como o núcleo externo líquido e o núcleo interno sólido da Terra. O descubrimento foi de gran importancia, xa que, ata entón críase que a Terra era oca.

Esquema do interior da Terra - Wikipedia
Houbo que esperar ata 1970 para que novas medicións máis tecnolóxicas confirmasen a teoría da sismóloga danesa. A danesa trasladouse a Estados Unidos onde seguiu os seus estudos do centro da Terra, e viaxou polo mundo estudando sismos. Xa desde os anos 60 que comezou a ser honrada pola comunidade científica, e en 1971 foille outorgada a William Bowie medal, o máis importante galardón da asociación xeofísica de EE. UU; e foi a primeira muller en recibilo. Foi unha das científicas máis lonxevas da historia, xa que chegou a cumprir 104 anos.
Para finalizar, déixovos un vídeo: 

Fontes consultadas:

Rosalind Franklin e a primeira fotografía da estrutura do ADN



Dende o principio hai centos de anos, as mulleres foron ganando cada vez máis dereitos, e con eso a prohibición de que as muleres poidan asistir á universidade e convertirse en científicas levantouse. Dende ese momento, todas as mulleres científicas desempeñaron un papel fundamental no descubriemto de cousas importantísimas como a estrutura do ácido desoxirribonucleico ou ADN. Aunque o traballo destas mulleres non sempre é recoñecido, o que realizou Rosalind Franklin (1920 - 1958) cambiou o mundo da bioloxía para sempre.





Franklin foi a primeira muller en fotografiar con raios X a estrutura de dobre hélice do ADN, pero non se lle recoñeceu o mérito ata anos despois da súa morte de cancro de ovarios.


Un dos seus compañeiros de laboratorio, Maurice Wilkins, mostroulle a imaxe aos seus compañeiros e xuntos publicaron este descubrimento na revista Nature. Recibiron o Premio Nobel catro anos despois de que Rosalind falecera.

Aquí tedes un video sobre como funciona o ADN por es estades interesados en aprender máis sobre o tema: 



jueves, 20 de enero de 2022

Supervivencia de pacientes covid en UCI

 

 Intelixencia artificial axuda a predicir a supervivencia de pacientes covid en UCI


A irrupción da pandemia acelerou os avances científicos. Vacinas dispoñibles en menos dun ano para inmunizar á poboación. E, tamén, a incorporación da intelixencia artificial. Agora, un equipo de investigadores europeos xa emprega modelos de aprendizaxe automática para predicir a superviviencia de pacientes de Covid-19 en UCI. Os científicos demostraron que a partir das mostras de sangue, en concreto de 14 proteínas do seu plasma das persoas graves podíase determinar con semanas de antelación se a persoa sobreviviría.

“O noso estudo mostra unha combinación de marcadores proteómicos, combinados nun modelo de predición de risco baseado en intelixencia artificial, pode predicir bastante ben a probabilidade de que un paciente individual morra ou sobreviva á Covid-19″, declara o co-autor Florian Kurth do hospital universitario Charité en Berlín (Alemaña).

Para realizar a investigación, os científicos comezaron estudando os niveis de proteínas de mostras de sangue tomadas  en 50 pacientes con Covid-19 en estado crítico que estaban sendo tratados con ventilación mecánica en centros de Alemaña e Austria. A continuación aplicouse a intelixencia artificial para atopar asociacións entre as proteínas e a supervivencia das persoas enfermas. Do grupo de ensaio analizado, morreron 15 pacientes e o tempo medio de ingreso ata o falecemento foi de 18 días. No caso dos que sobreviviron, o o período medio de hospitalización foi de 63 días.



jueves, 13 de enero de 2022

Patrimonio da Humanidade

Patrimonio da Humanidade ou Patrimonio Mundial trátase dun título conferido pola Unesco a sitios específicos do planeta, xa sexan bosques, montañas, lagos, lagoas, covas, desertos, edificacións, complexos arquitectónicos ou cidade que foron propostos e confirmados para a súa inclusión na lista mantida polo programa Patrimonio da Humanidade.

Hoxe en día España conta con 49 bens declarados Patrimonio da Humanidade, sendo así o tercer país do mundo con maoir número de bens. Dentro deses 49 bens, 43 pertencen a bens culturales, catro a bens naturais e os dous últimos a bens mixtos. Cabe destacar que catro representan bens compartidos con outros países como Francia, Portugal ou Eslovenia.

Nesta entrada destacaremos os catro bens naturais Patrimonio de Humanidade en España; o Parque Nacional de Garajonay, o Parque Nacional de Doñana, o Parque Nacional do Teide e os Hayedos primarios dos Cárpatos e outras rexións de Europa.


Parque Nacional de Garajonay

O parque nacional de Garajonay é un espazo natural protexido español que se estende por máis do 10 % da superficie da illa da Gomera, na comunidade autónoma de Canarias. Foi declarado como tal en 1981. Posteriormente, en 1986, a Unesco catalogouno Patrimonio da Humanidade Caracterízase por poseer un terreo a miúdo envolvido nunha húmida néboa, constituído por materiais basálticos, debidos a coadas e piroclastos, con diversos roques e fortalezas. 


Conta con preto de 50 especies arbóreas, distribuíndose e mesturándose dando lugar a varios tipos de bosques diferentes: a laurisilva e ao fayal- brezal, un bosque máis seco e pobre en especies arbóreas.
Tamén alberga preto de 1000 especies de invertebrados, sendo unhas 150 endémicas deste parque.


Parque Nacional de Doñana 

O parque Nacional de Doñana é un espazo natural protexido español situado nas provincias de Huelva, Sevilla e Cádiz, Andalucía. Comprende tanto o Parque Nacional de Doñana (creado en 1969) como o Parque Natural de Doñana (creado en 1989 e ampliado en 1997). Conta cunha superficie de 122 487 ha, 54 251 ha de parque nacional e 68 236 ha de parque natural. A súa gran extensión de marismas acolle durante o inverno a numerosas especies de aves acuáticas, que adoitan alcanzar cada ano os 200 000 individuos.



Debido á súa privilexiada situación xeográfica entre 2 continentes e a súa proximidade ao lugar de encontro do Atlántico e o Mediterráneo, o estreito de Xibraltar, en Doñana pódense observar máis de 300 especies diferentes de aves ao longo do ano, ao ser lugar de paso, cría e invernada para miles delas (acuáticas e terrestres) europeas e africanas.


Parque Nacional do Teide

O parque nacional do Teide é un espazo natural protexido español situado na illa de Tenerife, Canarias. Foi declarado o 22 de xaneiro de 1954 como parque nacional.​ É o maior e máis antigo dos parques nacionais de Canarias e o terceiro máis antigo de España. En 2007 foi declarado Patrimonio da Humanidade pola Unesco.


Nesta zona atópase o volcán do Teide​ que cos seus 3715 metros,​ é o pico máis alto de Canarias, de España e de calquera terra emerxida do océano Atlántico. É, ademais, o terceiro volcán máis grande do mundo desde a súa base no leito oceánico.

Hayedos primarios dos Cárpatos e outras rexións de Europa

Os Hayedos primarios dos Cárpatos e outras rexións de Europa constitúen unha propiedade natural patrimonio da Humanidade de carácter transnacional composto por máis de cincuenta bosques, principalmente de haxas, distribuídos por unha ducia de países europeos. Este sitio protexe os últimos vestixios dos bosques primarios templados que unha vez ocuparon gran parte do continente europeo.



Estes bosques mostran as pautas ecolóxicas máis completas e amplas e procesos de lugares puros de haxa europea cruzando unha variedade de condicións ambientais. Os bosques primarios de haxa dos Cárpatos son indispensables para comprender a historia e a evolución do xénero Fagus, que, dada a súa ampla distribución no hemisferio norte e a súa importancia ecolóxica, é globalmente significativo. Estes hayedos sen tocar, templados, son un dos elementos boscosos máis importantes do bioma boscoso de folla ancha templado.





miércoles, 12 de enero de 2022

Aprende sobre o interior da Terra

 


O noso planeta existe dende hai miles de millóns de anos, e cambiou moito dende que se formou ata o que coñecemos hoxe en día. Grazas aos movementos das placas tectónicas, formáronse montañas, rifts, volcáns, lagos... e seguirá moito tempo máis.




Todas as montañas que ves hoxe en día (e as que xa non se ven) foron formadas hai moitísimos anos, e aínda van a cambiar máis.
O vulcanismo, un fenómeno que se está expandindo por toda España debido ao acontecemento da illa da Palma, ten a súa orixe na formación do noso planeta e aínda hoxe en día podemos seguir obsevando volcáns erupcionar. Preparei un rosco de palabras para que podades familiarizaros con todos os términos que rodean ao interior da Terra. Divertídevos xogando!




Ademáis, se queredes ver algún video informativo, déixovos un enlace a un Video

Aprende sobre os parques naturais!

 

Son espacios naturais protexidos polos seus valores naturais ou turísticos. A súa declaración e xestión lle corresponde aos gobernos autonómicos. A súa protección permite a ocupación e as explotacións humanas baixo certas restriccións.

O primeiro parque natural internacional de Europa foi o parque nacional Pieniny, que foi fundado en conxunto por Polonia e Eslovaquia en 1932.

Galicia conta ata agora con 6 parques naturais rexistrados, sendo un deles o Parque Natural Fragas do Eume, un parque que conta con máis de 20 especies de helechos e 200 de líquenes. A veces a vexetación é tan tupida que apenas deixa pasar a luz. Pero este bosque umbrío e secreto é xeneroso como as súas aguas, fontes e cascadas. Sitúase no río Eume, que conta cunha lonxitude de 100 kilómetros.



Neste parque natural sitúase o Mosteiro de San Xoán de Caaveiro, que foi recientemente rehabilitado.




Se queredes aprender mais sobre os diversos parque naturais de Galicia, aquí tedes unha páxina con máis información: Páxina